Paragraaf kapitaalgoederen

Algemeen

In de openbare ruimte verstaan wij onder kapitaalgoederen wegen, wandelpaden, fietspaden, civiele kunstwerken, groen, bomen, speelvoorzieningen, riolering, oppervlaktewater, straatmeubilair, verlichting en strand. De kwaliteit van de kapitaalgoederen is van directe invloed op de veiligheid van de gebruikers en op de leefbaarheid, beleving, aanzien en de uitstraling van onze gemeente.

Het in stand houden van de kapitaalgoederen verdelen wij onder in:

1. Onderhoud, oftewel het op niveau houden voor dagelijks gebruik.
2. Beheer, oftewel het op niveau houden zodat de te verwachten levensduur wordt gehaald.
3. Vervanging, indien de huidige kwaliteit of situatie niet meer voldoet.

In april 2019 zijn voor alle kapitaalgoederen meerjarige onderhoudsplannen opgesteld en gepresenteerd. Deze plannen zijn gebaseerd op degelijke volumebepalingen en kwaliteitsbeoordelingen. Uit de theoretisch bepaalde opgave bleek dat gemiddeld per jaar €12.500.000 nodig is om de kapitaalgoederen in veilige staat en op het juiste onderhoudsniveau te houden. Dit is op basis van het vastgestelde beleid.

Afdeling Openbaar gebied zag enkele jaren geleden een bezuinigingspotentieel van € 1.000.000 in de vorm van procesoptimalisatie en de toenmalige marktsituatie. Als we dat meerekenen, komt het benodigde jaarbedrag uit op € 11.500.000. Volgens het raadsbesluit 'Basis op Orde' van 5 november 2019 wordt per 2020 jaarlijks met € 450.000 cumulatief versneld ingegroeid naar het gewenste en noodzakelijke jaarlijkse budget van € 11.500.000. Dit is op basis van areaal 2019.

Sinds 2019 is er sprake geweest van areaaluitbreiding in het openbaar gebied. Door nieuwe aanleg of door andere veranderingen groeit het areaal dat door ons in stand gehouden moet worden. De onderhoudskosten groeien daardoor ook. Daarnaast is er sinds 2019 sprake van een aanzienlijke geldontwaarding.

We hebben de ambitie om de ingroei te versnellen. Zodat in 2026 de benodigde en beschikbare middelen in evenwicht zijn. In de kadernota 2024 duiden we wat de financiële effecten zijn van de versnelde ingroei. Over de effecten van de areaaluitbreiding en de opgetreden inflatie hebben we u in een raadsmemo ingelicht.

De disciplines afval, begraafplaatsen en riolering hebben aparte financiële stromen. Voor afval en riolering worden de kosten bepaald op basis van kostendekking en de te behalen beleidsdoelen.

Investeringen in het openbaar gebied moeten geactiveerd worden op grond van het actuele Besluit begroting en verantwoording, oftewel BBV. Dit betekent dat zij zichtbaar zijn op de balans. Dit staat haaks op ons uitgangspunt van zuiver begroten. Investeringen in het openbaar gebied zijn niet verhandelbaar en vormen dus geen vermogen van de gemeente. In overeenstemming met het BBV gaan we met de investeringen in het openbaar gebied als volgt om. De investering wordt geactiveerd en afgeschreven over de periode van de verwachte levensduur. Tegelijkertijd wordt een reserve gevormd van gelijke omvang. Hiermee worden gedurende de levensduur de afschrijvingslasten gedekt. Hierdoor schuiven we de lasten niet door naar de toekomst. Zo voorkomen wij ook dat op termijn een belangrijk deel van het budget op gaat aan rentelasten.

Wegen, verkeer & vervoer

De aanwezige verharding bestaat voor circa 51,5% uit asfaltverharding en voor circa 48,5% uit elementenverharding.

De keuze ‘sober en doelmatig’ van het Integraal beleidsplan Openbaar Gebied betekent dat wij de wegen grotendeels op CROW C-niveau in stand houden. Voor de toeristische centra van Schagen, Callantsoog, Petten, Burgerbrug en Sint Maartenszee doen wij dit op een iets hoger CROW B-niveau. Op dit moment zitten de wegen gemiddeld nog op B-niveau.

Laadpalen
Er komen steeds meer en ook beter betaalbare volledig elektrische auto’s op de markt. Rond 2025 verwachten de belangrijkste fabrikanten al hun modellen ook als volledig elektrisch te kunnen leveren. Het aantal voertuigen met geheel of gedeeltelijke elektrische aandrijving neemt steeds toe. Inwoners die niet op eigen terrein kunnen parkeren, kunnen een laadpaal bij ons aanvragen. Sinds oktober 2016 zijn wij aangesloten bij MRA Elektrisch. MRA Elektrisch regelt vervolgens de aanleg en exploitatie van deze openbare laadpalen door een exploitant. Hiermee stellen wij iedereen die dat wil en kan in staat om elektrisch te rijden. De elektrische energie is 100% groen.

Openbare verlichting, nutsvoorzieningen & afvalinzameling

Openbare verlichting
Goede openbare verlichting geeft sfeer en een gevoel van sociale veiligheid. Bovendien vergroot het de verkeersveiligheid. Het is daarom van belang dat wij de openbare verlichting goed op orde hebben. De meeste lichtmasten staan binnen de bebouwde kom. Ze worden gevoed via ongeveer 200 kilometer kabel en 175 voedingspunten.

Met uitzondering van een recent overgenomen areaal langs voormalige hoogheemraadschapswegen hebben we moderne energiezuinige verlichtingsarmaturen met een laag energieverbruik. De energiekosten kunnen wisselen. Sinds een jaar hebben we net als iedereen te maken met stijgende energiekosten vanwege sterk gestegen markttarieven.

Energie
We betrekken energie van onze partner HVC via een inbestedingsconstructie. Het gaat om elektriciteit en gas. Dit is 100% groene energie. Hiermee hebben we een betrouwbare partner met de juiste focus op verduurzamen. We krijgen net als iedereen te maken met stijgende energiekosten. De afgelopen jaren waren belastingen de belangrijkste oorzaak. Nu zijn het de markttarieven die een sterk stijgende lijn laten zien.

Afvalinzameling
Binnen de gemeente zijn er 3 afvalstromen te onderscheiden namelijk:

1. Bedrijfsmatig afval, oftewel inzameling door private afvalbedrijven.
2. Huishoudelijk afval, oftewel inzameling in opdracht van ons via HVC.
3. Zwerfafval, oftewel inzameling door Pro en onze buitendienst.

Onze onderhoudsdienst en werkvoorzieningsschap PRO zamelen het zwerfafval in. Zoals bij afvalbakken op straat, strand, recreatiegebieden, winkelgebieden en de grote afvalboeien op de strandopgangen aan de kust.

Huishoudelijk afval wordt door HVC ingezameld. HVC is volgens de dienstverleningsovereenkomst verantwoordelijk voor het gehele pakket van afvalinzameling. Dit omvat het onderhoud en beheer van alle inzamelmiddelen, afvalverwerking en vermarkting. Hierbij is meer focus gekomen op hergebruik en de circulaire economie. Afval is inmiddels geen afval meer, maar een waardevolle grondstof. Het invoeren van de nieuwe afvalinzameling via ondergrondse restafvalcontainers loopt de komend jaren door. Het vastgestelde Afval- en recycleplan is leidend voor welke verdere maatregelen wij en HVC gaan implementeren, om de mate van restafval te verminderen en het hergebruik te bevorderen.

Ontwikkeling afvalstoffenheffing
De kosten van de inzameling van huishoudelijk afval, zwerfafval en overige straatreiniging worden jaarlijks verrekend in de afvalstoffenheffing. Met overige straatreiniging bedoelen we bijvoorbeeld met de veegmachine. De afvalstoffenheffing wordt voor 75% bepaald door het DVO-tarief van HVC en voor 25% door eigen toerekenbare kosten voor afvalinzameling en verwerking.

Meer huishoudelijk afval door corona
Sinds het uitbreken van covid-19 is er meer huishoudelijk afval. Het is minder dan tijdens de eerste maanden van de coronacrisis. Toch lijkt er een beperkt blijvend effect van meer huishoudelijk afval.

Groen, speelvoorzieningen & sportvelden

Groen

Openbaar groen draagt bij aan ons welzijn. We voelen ons prettiger in een groene omgeving. Groen is een belangrijk middel voor klimaatadaptatie. Met klimaatadaptatie bedoelen we dat we ons voorbereiden op de risico's van het veranderende klimaat en hierop de omgeving aanpassen. Groen houdt water langer vast. Daardoor raakt het riool niet overbelast bij stortbuien. De koelende werking van bomen, struiken en planten door verdamping via bladeren, schaduwwerking en het absorberen van warmte is zeer waardevol.

We proberen het groen op het niveau te houden zoals vastgelegd in het Integraal beleidsplan Openbaar Gebied en dat passend is voor de omgeving. Het budget hiervoor is op dit moment niet toereikend. Dit vraagt keuzes in het opknappen van onze groenvakken. Ons bomenbeleid geeft richting aan hoe we met bomen omgaan en wat we belangrijk vinden. Daarnaast zorgt ons bomenbeleid voor het verminderen van regels en van administratieve lasten.

Binnen ons programma ‘Schagen groeit door’ wordt met verschillende projecten inhoud gegeven aan onze ambitie om bomen te planten.  Met een groenimpuls stimuleert het programma doelen op het gebied van economie, leefbaarheid, landschap, duurzaamheid en ecologie. We willen de visie op natuur en landschap verder inhoud geven.

Bestaande bomen controleren we in verband met de wettelijke zorgplicht op vaste momenten op veiligheid en eventuele gebreken. De resultaten van deze inspecties geeft ons inzicht in de nodige uit te voeren maatregelen om bomen duurzaam in stand te houden.

Speelvoorzieningen en sportvelden
Speelvoorzieningen en sportvoorzieningen vergroten de leefbaarheid binnen onze gemeente. Ze hebben een directe positieve invloed op het welbevinden en de gezondheid van onze inwoners. Er zijn ongeveer 27 sportclubs en verenigingen binnen onze gemeente die gebruik maken van diverse sportvelden. Denk aan gras, kunstgras, kunststof en asfalt. Dit zijn clubs gericht op de sporten voetbal, handbal, atletiek, rugby, schaatsen, honkbal en hockey.
De speeltoestellen controleren we jaarlijks 4 keer op veiligheid, in verband met de wettelijke aansprakelijkheid voor de gemeente. We liggen op schema met het vervangen van speeltoestellen en het aanpakken van ondergronden.

Water & kust

Oppervlaktewater en riolering
De gemeente heeft de zorg voor oppervlaktewater, grondwater, hemelwater en afvalwater. Ons actuele rioleringsplan speelt in op de toekomstige Omgevingswet. Dit rioleringsplan hebben we afgestemd en is tot stand gekomen met onze partners in de waterketen. Dit gaat om de gemeenten Hollands Kroon, Den Helder, Texel en het hoogheemraadschap. De  rioolheffing en de ontwikkeling hiervan zijn op dit rioleringsplan gebaseerd.  

Civiele kunstwerken
Met civiele kunstwerken bedoelen we civieltechnische constructies. Bijvoorbeeld bruggen, duikers, kademuren en keermuren. Ook ‘harde’ oeverbeschermingen en oeverconstructies rekenen we tot dit areaal. Deze hebben een totale lengte van 35 kilometer. We onderhouden de beschoeiingen volgens het Beheerplan Kunstwerken uit 2019.

Baggeren
Wij baggeren volgens het baggerprogramma dat we met het hoogheemraadschap hebben afgestemd. Begin 2022 heeft het hoogheemraadschap een groot deel van het water in beheer van de gemeente overgenomen. Aansluitend hierop laten we een nieuw baggerplan opstellen.

Strand
Wij zijn verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud van de strandopgangen. Vrijwel alle strandslagen hebben slagbomen en de hele dag een bewakingsdienst en conciërgedienst.

Havens
We hebben de beschikking over 2 havens. Een industriehaven en een recreatiehaven.

De industriehaven is een kleinschalige gemengde binnenhaven. Hier bestaat de haven gerelateerde kernactiviteit uit grondstoffenoverslag door binnenvaartschepen. De periodieke baggerwerkzaamheden van de industriehaven zijn in ons baggerprogramma opgenomen.  Op termijn is de kademuur van de industriehaven toe aan vervanging. De huidige kwaliteit van deze industriehaven is volgens ons beleidsuitgangspunt sober en doelmatig. De bestaande infrastructuur en de toegestane milieucategorie 5 bieden kansen om verder te specialiseren in de overslag van goederen met een hoge milieucategorie. Bijvoorbeeld asfalt of grondstoffen voor de agrisector.

De recreatiehaven Schagen is in eigendom van ons en wordt beheerd door de Stichting recreatiehaven. Deze stichting verzorgt de gehele exploitatie van de haven. Denk aan verhuur en administratie van vaste ligplaatsen en passantenplaatsen, aanstelling van havenmeesters, het netjes op orde houden van de haven en promotie. De stichting stelt jaarlijks een jaarverslag op. Er is de afgelopen jaren geïnvesteerd in het onderhoud en het uiterlijk van de recreatiehaven. Er is sprake van een kwalitatief hoog onderhoudsniveau. Hierdoor is het een visitekaartje voor ons en heeft het een grote aantrekkingskracht op toeristen.

Gebouwen

De meerjaren-onderhoudsplanning, oftewel MJOP, voor de gebouwen vindt zijn oorsprong in 2014. Alle gebouwen zijn toen, na een nulmeting, in de software van 0-prognose gezet.

Jaarlijks actualiseren wij het MJOP. Actualiseren betekent dat wij bepaalde grotere onderhoudswerken nauwkeuriger in de tijd plannen. Sommige daarvan stellen we uit. Andere halen we wat naar voren. Zo houden wij een goed actueel beeld van de bouwkundige staat en de onderhoudsplanning. Daarmee hebben we ook een goed beeld van de bruikbaarheid van de panden voor de bedoelde functie. Nu en in de toekomst. Voor gebouwen geldt in het algemeen dat wij onderhoud uitvoeren op het niveau van conditie 3. Dit betekent redelijke conditie, plaatselijk lichte veroudering, functievervulling van bouwdelen en installatie delen niet in gevaar.

Op basis van de onderhoudsprognose doteren wij jaarlijks een gelijk bedrag in reserve onderhoud gemeentelijke gebouwen. Een verduurzamingsslag van de gebouwen hebben wij uitgewerkt in de energieaudits die in 2016 en 2017 zijn gemaakt. Bij de uitvoering van deze verduurzaming leggen we een relatie met het MJOP. Het gaat hierbij om maatregelen die een terugverdientijd hebben van 15 jaar of minder. We proberen de maatregelen zo mogelijk op een natuurlijk moment uit te voeren. We leggen bijvoorbeeld geen zonnepanelen op een oud dak. We vernieuwen dan eerst de dakbedekking.

Op een substantieel onderdeel van de maatregelen lopen we iets achter. Het gaat om Op een substantieel onderdeel van de maatregelen lopen we iets achter. Het gaat om zonnepanelen op gemeentelijke daken. De voor 2022 bedoelde zonnepanelen op 7 daken zijn of worden geplaatst in 2023.

Los van het MJOP willen we in 2023 investeren in adequate huisvesting voor de Buitengewone opsporingsambtenaren, oftewel Boa’s, binnen het gebouw van de Servicedienst aan de Zijperweg. Ook investeren we in de aanpak van de huisvesting van de brandweer in Schagerbrug op de huidige locatie.